Na twee blogposts over literaire hoogtepunten uit de twintigste eeuw, wil ik nu aandacht besteden aan iets totaal anders, nl. een juridische thriller uit het midden van de 19e eeuw. Een boek dat ik enkele jaren geleden in de maand december las.
De vrouw in het wit door Wilkie Collins (1859)
Deze 19e-eeuwse roman is een thriller over een persoonsverwisseling en identiteitsfraude. Het boek heeft ook kenmerken van de Gothic Novel (18e-eeuwse horror romans). Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van het 19e-eeuwse Londen en vooral van het leven van de hogere kringen op het Engelse platteland. Soms is het verhaal dreigend en grimmig, maar ook geestige passages ontbreken niet.
Het verhaal (in vogelvlucht) draait om de jonge vrouw Laura Fairlie die door haar reeds overleden vader beloofd was aan Lord Percival Glyde. In het begin van het boek staat ze nog onder gezag van haar voogd (een ziekelijke en weinig betrokken, jongere broer van haar vader). Laura trouwt met Lord Percival omdat ze haar vader dat beloofd had. Maar al tijdens de huwelijksreis in Italië ontdekt ze dat haar huwelijk een fout was en dat hij alleen op haar geld uit is. Weer thuis houdt Laura die zijn listen doorziet, vastberaden stand tegen de kwade plannen van haar man, ze weigert haar handtekening te zetten onder een stuk dat hij haar graag wil laten tekenen om zo zeggenschap over haar geld te krijgen. Een huichelachtige huisvriend van haar man en nog een paar andere onbetrouwbare figuren omringen haar. Gelukkig heeft ze haar slimme, en doortastende halfzus Marian, die samen met hun inwonende tekenleraar Walter Hartright probeert de boze plannen van Lord Percival en zijn onbetrouwbare huisvriend te saboteren. Dit klinkt als de samenvatting van een draak van een roman. Toch vind ik deze spannende roman zeker wel de moeite waard om te lezen. Dat heeft onder andere te maken met de figuur van Marian. Zij speelt een grote rol in het boek, ze is zelfstandiger en ondernemender dan Laura, en als zodanig de heldin van het verhaal. Bovendien is het wat dunne verhaaltje van ‘een jonge vrouw in nood’ dat ik hierboven geschetst heb veel ingewikkelder dan het schijnt. Verder is de roman geschreven in een heel andere tijd. Een tijd waarin vrouwen nauwelijks rechten hadden. Een terugkerend thema in het boek. Een tijd ook zonder elektrische straatverlichting en zonder gemotoriseerd verkeer, de moderne tijd is nog niet aangebroken. Ondanks de 19e-eeuwse traagheid van het boek bouwt de spanning zich langzaam maar zeker op. Het is al snel duidelijk dat Laura gevaar loopt, maar hoe het drama zich zal ontvouwen is nog onduidelijk, en sommige raadsels worden pas tegen het einde van het boek onthuld.
Het verhaal wordt door diverse vertellers verteld; onder andere door Walter Hartright, de tekenleraar van Laura en Marian, door mr. Gilmore, notaris van de familie, door Marian,
en door diverse andere vertellers. De vertellers zijn getuigen van het drama, ze vertellen over de misdaad zoals die zich aan hun heeft voorgedaan. Het genre van de juridische thriller, is pas in de twintigste eeuw groot geworden. Deze schrijver heeft er een vroege bijdrage aan geleverd. Het boek was na publicatie meteen een groot succes bij lezers, maar door de literaire kritiek werd het minder goed ontvangen. Dit tot spijt van de auteur die literaire ambities had.
De schrijver is een uitstekend verteller, je kunt je allerlei gebeurtenissen die hij beschrijft levendig voorstellen. Zowel een achtervolging te voet op onverharde wegen, als het afluisteren op het dak van een veranda in een bloedhete zomernacht worden beeldend verteld. Verschillende hoofdpersonen (Marian, Walter en Laura) komen, geloofwaardig op mij over. Lord Percival vond ik echter wel een typische schurk.
Ik kan ook goed begrijpen dat het boek meerdere keren verfilmd is, het biedt daar veel aanknopingspunten voor.
December 2022
Interessant artikel! Dit boek komt op mijn lijst te lezen boeken.